Waarom massage ook in de Westerse geneeskunde thuishoort

Wij massagetherapeuten zijn er al lang van overtuigd dat massage goed is voor de gezondheid. In het Oosten is het al millennia lang onderdeel van de geneeskunst maar in het Westen is het eerder uitzondering dan regel dat een arts het voorschrijft. Hoe komt dat toch? 

Om dit te begrijpen, moeten we de geschiedenis in duiken. Beide vormen bestonden al voor de jaartelling en ze waren niet altijd zo uiteenlopend.

Waarom massage ook in de Westerse geneeskunde thuishoort

Tuinman

Duizenden jaren geleden werd de basis gelegd voor de Traditionele Chinese/Oosterse Geneeskunst. De natuur werd gezien als een systeem van aanvullende en tegenovergestelde onderdelen; yin en yang. In principe is die natuur zelfregulerend maar soms is wat sturing van buitenaf nodig om de balans te herstellen. Zie het als een tuintje. Het meeste in de tuin gebeurt vanzelf, maar er is wel een tuinman nodig om te zaaien en wieden.

Teken van disharmonie

Pijn en ziekte worden in het Oosten nog steeds niet gezien als op zichzelf staand maar als teken van disharmonie, een verstoord evenwicht dat hersteld moet worden. Hoewel de Oosterse geneeskunst vandaag de dag steeds meer wetenschappelijk onderbouwd wordt, is het in de basis een empirisch systeem. Wijsheden zijn proefondervindelijk ontstaan.

Natuurfilosofisch denken

Westerse geneeskunde bestaat ook al duizenden jaren, maar de vorm die we nu kennen is pas in de negentiende eeuw ontwikkeld. Zo’n 2500 jaar geleden introduceerde de Griek Hippocrates van Kos het natuurfilosofisch denken. Hij verkoos een wetenschappelijke benadering boven empirie. Vanaf dat moment dreven de Oosterse en Westerse opvattingen uiteen. In de eeuwen die volgden werd voortgeborduurd op de natuurfilosofische inslag maar aan het einde van de achttiende eeuw kwam de ontwikkeling tot stilstand. Door een bestuurlijk besluit werden alle gildes opgeheven, zo ook het ‘chirurgijnsgilde’ en de ‘corporatie der doctoren’.

Vervangen of repareren

Het wetenschappelijke artsen vak lag op z’n gat, tot 1818. Er is in dat jaar bij wet vastgelegd dat er geneeskundige scholen geopend werden, gedegen opleidingen waar volgens de norm van Hippocrates onderwezen werd. Bij deze scholen ligt de basis voor wat wij nu kennen als de Westerse geneeskunde. De geneeskunde die de mens kan ontleden tot celniveau, die op de hoogte is van de werking van hormonen en bacteriën en die kan vervangen of repareren wat niet goed werkt.

Geneeskunst vs. geneeskunde

Je hebt vast wel opgemerkt dat ik het heb over Oosterse geneeskunst en Westerse geneeskunde. Dat is geen typfout, maar een bewust gekozen verschil. In het Oosten worden pijn en ziekte gezien als signaal dat het lichaam uit balans is. Niet de klacht staat centraal, maar de persoon die de klacht of ziekte heeft. De behandelaar gaat creatief en soms abstract om met het oplossen ervan. In het Westen worden artsen geacht te behandelen op basis van Evidence Based Medicine (EBM).2,3 Ze handelen in overeenstemming met het beschikbare wetenschappelijk bewijsmateriaal.

Lastig meetbaar

En hier komen we to the point; er is nog onvoldoende wetenschappelijk materiaal beschikbaar voor massagebehandelingen om deze breed in te kunnen passen in de Westerse geneeskunde. Natuurlijk is het effect van een massage deels subjectief en daardoor lastig meetbaar te maken, maar daarnaast is het niet uitgesloten dat de schaarste aan valide bewijs samenhangt met de vinger die de farmaceutische industrie in de onderzoeks-pap heeft.1,5

Tussen wetenschap en waarneming

Waar massage in de Oosterse geneeskunst in vele hoedanigheden wordt toegepast om ‘het systeem’ in balans te brengen, heeft het in de Westerse geneeskunde geen prominente plaats. Een massage wordt in de regel gezien als luxe, wellness of in het beste geval als alternatieve geneeswijze. Opvallend is dat er steeds meer Westerse artsen zijn die worstelen met de kloof tussen wetenschap en waarneming. Vele klachten zijn niet wetenschappelijk verklaard, maar dat betekent niet dat ze er niet zijn.4

Soms schiet geneeskunde tekort en is geneeskunst noodzakelijk.

En hier ligt een mooie rol voor ons als ‘massagekunstenaar’!

Ik zou alle massagetherapeuten tekortdoen door het idee te wekken dat er helemaal geen wetenschappelijke onderbouwing is voor de effecten van massagebehandelingen. In de afgelopen jaren zijn er een aantal interessante studies gepubliceerd, hierover lees je meer in mijn volgende blog.

  1. Lexchin J, Bero LA, Djulbegovic B, Clark O. Pharmaceutical industry sponsorship and research outcome and quality. Systematic review. BMJ 2003;326:1167-77.
  2. Goodman KW. Ethics and evidence-based medicine. Fallibility and responsibility in clinical science. Cambridge: Cambridge University Press, 2003.
  3. Ho VKY, Steen van der WJ. Tussen geneeskunde en geneeskunst. Huisarts en wetenschap, editie 7, 2005.
  4. Field MJ, Lohr KN, eds.  Guidelines for Clinical Practice: From Development to Use.Washington: National Academies Press, 1992.
  5. Steinberg EP. Luce BR. Evidence Based? Caveat Emptor! Health affairs, January/February 2005.